bezpłatne wejścia DO MUZEÓW (2025)
W Toruniu mamy siedem muzeów, wchodzących w skład Muzeum Okręgowego oraz jeden park etnograficzny. W 2025 roku wstęp na wystawy stałe jest bezpłatny w następujące dni:
- Muzeum Toruńskiego Piernika (wtorek),
- Ratusz Staromiejski (środa),
- Muzeum Sztuki Dalekiego Wschodu (środa),
- Muzeum Podróżników im. Tony’ego Halika (środa),
- Muzeum Twierdzy Toruń (środa),
- Park Etnograficzny w Toruniu (środa),
- Dom Mikołaja Kopernika (czwartek),
- Muzeum Historii Torunia w Domu Eskenów (czwartek).
Więcej informacji jest dostępnych na stronie: muzeum.torun.pl oraz etnomuzeum.pl
bella skyway festival - toruń
Festiwal Bella Skyway to plenerowe widowisko, które nieprzerwanie już od 2009 roku upiększa Toruń przez kilka sierpniowych nocy. Do aranżacji świetlnych wykorzystuje się zwykle obiekty architektury Torunia i nie tylko. Różnorodna tematyka scenerii oraz zjawiskowe pokazy co roku przyciągają do miasta mnóstwo widzów.
W roku 2022 festiwal odbędzie się na terenie Starówki w dniach 16-20 sierpnia. Tegoroczna, 13. edycja zorganizowana jest w formie trzech zamkniętych stref. Dodatkowo strefy uzupełnione zostaną o otwarte wydarzenie towarzyszące, którym toruński festiwal chce wesprzeć ukraińskich artystów. Niezwykły, przygotowany przez kolektyw ukraińskich twórców mapping wyświetlany na kościele pw. Ducha Świętego na Rynku Staromiejskim będzie wyrazem solidarności Bella Skyway Festival z narodem ukraińskim. Wydarzenie będzie biletowane.
Więcej informacji znajdą Państwo na stronie organizatorów: bellaskyway.pl .
Tegoroczna fotorelacja dostępne na stronie: Paweł Schulz Fotografia (link do Facebook’a).
FESTIWAL RZEKI WISŁY - WŁOCŁAWEK, toruń
Festiwal Wisły to największy w Polsce zlot tradycyjnych łodzi i statków rzecznych. W 2022 roku wydarzenie po raz szósty zaangażuje nadwiślańskie miejscowości połączone rzeką tak ważną dla Polaków. Tradycje wiślane, dziedzictwo, historia, rękodzieło, nadwiślańskie jadło, rejsy, koncerty i zabawa – oto program każdej kolejnej edycji festiwalu.
Zaraz po Włocławku, festiwal zagości w Toruniu – 14 i 15 sierpnia 2022 roku. Na toruńskim Bulwarze Filadelfijskim pojawią się stoiska edukacyjne oraz jarmark „Nadwiślańskie Smaki”. Zaplanowano także regaty, koncerty, liczne pokazy, prezentacje, spotkania. Zapraszam do obejrzenia zdjęć statków i łódek z wcześniejszych lat.
Strona festiwalu: festiwalwisly.pl/3/program
Toruński gotyk - na dotyk? (artykuł)
Każdy, kto był w Toruniu choćby przez jeden dzień, na pewno usłyszał hasło: „Toruń – gotyk na dotyk”. To trafne określenie, ponieważ w naszym mieście możemy podziwiać mnóstwo autentycznych zabytków architektury wybudowanych w tym stylu. Często jednak zdarza się, że sama znajomość hasła nie wystarcza, by ów gotyk zauważyć, a co za tym idzie, by zachwycić się nim. Wobec tej potrzeby, postanowiłem napisać niniejszy artykuł. Mam nadzieję, że będzie on użyteczny dla wszystkich zainteresowanych. Zapraszam do lektury!
Definicja
Gotyk jest to styl w architekturze i innych dziedzinach sztuk plastycznych (w tym w rzeźbie oraz malarstwie) okresu dojrzałego i późnego średniowiecza.
Kontekst
Omawiany styl znacząco różnił się od swojego poprzednika – stylu romańskiego. Zrezygnowano z niskich i masywnych konstrukcji o małych oknach. Zaczęto budować natomiast nowe budynki o lekkiej bryle, strzelistych fasadach, wysokich sklepieniach i oknach zwieńczonych ostrym łukiem. Wszystko to miało zwrócić uwagę odbiorcy na boga i jego wielkość. Wszystkie dzieła tworzono bez podpisów – na chwałę niebios.
Ramy czasowe
Początek stylu gotyckiego sięga XII-wiecznej Francji. To wtedy powstawała m.in. słynna Katedra Notre Dame w Paryżu. Nowy styl szybko pojawił się w Wielkiej Brytanii (również wiek XII), skąd w XIII wieku rozprzestrzenił się już na całą Europę (Hiszpania, Niemcy, Skandynawia i Europa Środkowa).
Za koniec epoki stylu gotyckiego przyjmuje się początek wieku XVI.
Zasięg
Dzieła stylu gotyckiego możemy podziwiać niemal w całej Europie – za wyjątkiem Włoch. Tam nie przyjął się nowy styl, ponieważ bardzo silne były tradycje sztuki antycznej. Ponadto od ok. 1420 roku kształtował się tam już kolejny styl – renesans.
Gotyk w Polsce
Pierwsze nawiązania do sztuki gotyckiej na ziemiach polskich pojawiły się w wieku XIII i zaczęły się rozprzestrzeniać dzięki zakonom dominikanów i franciszkanów. Budowanie kościołów i ratuszy często wiązało się ze zbiorowym finansowaniem przedsięwzięcia, nierzadko przy udziale królewskiego mecenatu. Największe rozkwity architektury gotyckiej przypadły na rządy króla Kazimierza Wielkiego i Kazimierza Jagiellończyka.
Charakter
Na architekturę ziem północnych duży wpływ miały wzorce inspirowane budowlami w państwie zakonu krzyżackiego i innych miast związanych z Hanzą. Opiera się ona głównie na budownictwie ceglanym. Nowe obiekty często miały wymiar sakralny, przez co w tym okresie sztuka religijna przewyższyła świecką. Styl gotycki jest silnie związany z kulturą rycerską, mieszczańską i dworską.
Okresy rozwoju
W każdym kraju, w którym rozwijał się ów styl, można zauważyć trzy etapy:
- gotyk wczesny (fr. primaire 1150–1200, ang. early English ok. 1180–1270, niem. Frühgotik 1230–1300);
- gotyk pełny, czyli dojrzały (fr. rayonnant 1200–50, ang. decorated style 1250–1360, niem. Hochgotik 1300–50 lub 1400);
- gotyk późny (fr. flamboyant płomienisty, ang. perpendicular style, niem. Spätgotik, także deutsche Sondergotik, trwający do przełomu XV i XVI w.).
Styl gotycki – po toruńsku
To właśnie w Toruniu możemy podziwiać największą po Krakowie ilość oryginalnych zabytków sztuki i architektury gotyckiej. Ze względu na to dziedzictwo toruńska starówka już od ponad 24 lat (wpisana 4 grudnia 1997 roku) znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO!
Poniżej przedstawiam charakterystyczne elementy kanonu gotyckiego, jaki dostrzec możemy w architekturze naszego miasta:
Łuk ostry w konstrukcji i dekoracji pozwalał na wznoszenie strzelistych i smukłych kościołów o zredukowanych murach magistralnych, zastąpionych wielkimi oknami witrażowymi.
Portal to ozdobne architektoniczne obramienie drzwi wejściowych w kościołach, pałacach, ratuszach, bogatszych kamienicach. Na zdjęciu widoczny w wejściu do Kościoła Najświętszej Marii Panny.
Maswerk to dekoracyjny, geometryczny wzór architektoniczny odkuty z kamienia lub zrobiony z cegieł, używany do wypełnienia górnej części gotyckiego okna. Początkowo była to kombinacja kół, sześcioliści, łuków ostrych. W gotyku dojrzałym i późnym zaczęto stosować motyw rybiego pęcherza oraz cztero- i trójliścia.
Na zdjęciu witraża Katedry św. Janów maswerkowi towarzyszy laskowanie – dekoracja złożona z wąskich, pionowych prętów (lasek) o zróżnicowanym profilu, wypełniających otwór okienny lub blendę, połączonych w części górnej łukami.
Występuje także jako dekoracja ścian, murów, wimperg, blend. Taki element jest nazywany ślepym maswerkiem.
Blenda (inaczej ślepe okno) to płytka wnęka w ścianie, o wykroju arkady lub okna, bez prześwitu (otworu okiennego). W stylu gotyckim często stosowana dla optycznego odciążenia konstrukcji. Blendy charakterystyczne były dla architektury gotyckiej, często stosowane jako dekoracja szczytów, mogły być tynkowane na biało lub wypełnione malowanym maswerkiem imitującym laskowania okien. Zdjęcia blend wież Kościoła Najświętszej Marii Panny.
Wimperga to dekoracyjne wykończenie w kształcie wysokiego trójkąta, wieńczące szczyt portalu albo charakterystyczne w architekturze. Wykonany z kamienia lub cegły. Pole trójkąta rzeźbione ślepym lub ażurowym maswerkiem lub gładkie. Krawędzie zdobione motywami dekoracyjnymi w kształcie zwiniętego liścia, czołgankami inaczej zwanymi żabkami. Zwieńczony kwiatonem albo krzyżem. Na zdjęciu widoczna nad wejściem do Domu Mikołaja Kopernika.
Sklepienie krzyżowo-żebrowe to rodzaj sklepienia o wyraźnie zaznaczonych łękach przez wymurowanie żeber w miejscu przenikania kolebek.
Sklepienie gwiaździste to najczęściej sklepienie krzyżowo-żebrowe, w którym wprowadzono dodatkowy podział pól, tworząc obraz gwiazdy.
Ossuarium to wolno stojące budowla wznoszona w obrębie cmentarzy. W przypadku, gdy w miejscu starego zakładano nowy cmentarz, umieszczano w nich ekshumowane szczątki zmarłych. Ossuaria tworzono też w miejscach wielkich bitew, po epidemiach lub klęskach głodu.
Sterczyna (inaczej pinakiel) to pionowy element dekoracyjny w postaci smukłej kamiennej wieżyczki, zakończonej od góry iglicą, której krawędzie udekorowane są żabkami i która zwieńczona jest kwiatonem. Pinakiel obok swojej dekoracyjnej roli pełnił też funkcję dociążającą przyporę. Dodatkowe obciążenie pinaklem kierowało wektor ukośnej siły rozporu sklepienia (przenoszonej przez łęk oporowy na przyporę) bardziej w dół. Chroniło to ścianę budynku przed skrzywieniem przez siłę rozporu sklepienia i dzięki temu pozwalało na zachowanie stateczności konstrukcji.
Żabka (także czołganka) jest to architekturze i rzeźbie gotyckiej detal ozdobny w kształcie pączków lub zwiniętych listków odchylających się na zewnątrz. Umieszczano je w równych odstępach na krawędziach skośnych (np. krawędziach dachów, wieżyczek, wimperg itp.) w celu ich wizualnego urozmaicenia.
Skarpa, szkarpa, przypora – pionowy element konstrukcyjny budowli, mur odchodzący prostopadle na zewnątrz od ściany wysokiego budynku w postaci filara. Zadaniem przypory jest wzmocnienie ściany oraz przenoszenie ciężaru sklepienia (lub sklepień) budowli na podłoże (grunt, fundament).
Oglądana z boku rozszerza się ku dołowi schodkowo lub pochyło. Podtrzymuje ścianę i równoważy siły rozporowe od znajdujących się w środku łęku lub sklepienia. Umożliwia stosowanie dużych, wysokich okien, zajmujących dużą powierzchnię ścian, które przez to traciły swoją funkcję nośną. Stosowany także w budowlach technicznych jak ściany fortyfikacji, kanałów itp.
Łuk (łęk) przyporowy to element systemu przyporowego, którego zadaniem jest przejęcie sił ukośnych (sił parcia) ze sklepienia nad nawą główną i przekazania ich na zewnętrzne przypory. Na ziemiach polskich łęki przyporowe nie były zbyt popularne. Zamiast nich stosowano szersze skarpy, widoczne w nawach bocznych, przenoszące ciężar sklepienia bezpośrednio na podłoże.
Źródła: https://www.torun.pl/pl/turystyka/tylko-w-toruniu/torunski-gotyk
https://pl.wikipedia.org/wiki/Gotyk
https://www.historiasztuki.com.pl/strony/002-00-10-STYLE-GOTYK.html
https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/gotyk;3907025.html
Autor tekstu: Paweł Schulz
Autor zdjęć: Paweł Schulz
Redakcja: torunskiprzewodnik.pl
Data publikacji: 15.10.2020